Қазақстанда үлкен әлеуметтік күйзеліс алыс емес - сарапшы

Алматы. 26 қыркүйек. ҚазТАГ - Валентина Владимирская. Қазақстандағы үлкен әлеуметтік күйзеліс алыс емес, деп санайды экономист Алмас Чукин.
«Үлкен әлеуметтік күйзеліс бар, және қандай да бір себептермен митингіге баратын бұл жастар болашақтың үлкен проблемасына айналуы мүмкін. Бұл проблемаларды шешетін алтын қорлары  (алтын-валюта резервтері - ҚазТАГ) болмағандықтан, экономикаға салмақты араласудың уақыты келді», - деп жазды Чукин Facebook-тегі парақшасында.
Бүгінгі таңда қазақстандықтар 18,5 млн. адам, әр үш жыл сайын 1 млн. 2030 жылға қарай біз 23-24 миллионға жетеміз, деп болжайды экономист.
Оның пікірінше, Қазақстанда нәресте бумы бар.
«2000 жылдан бастап жаңа балалар саны жыл сайын 220 мыңнан соңғы жылдары 400 мыңға дейін өсуде», - деп атап өтті экономист.
Кез-келген бала туу көрсеткіші жоғары басқа елде қуанар еді, жаңа жұмыс жасайтын қолдары болады деп, бірақ негізгі табыс көзі - жердегі шикізат болатын тауарлы елде емес, дейді ол.
Мәселенің өсу динамикасы қақынды.
«Өткен жылы 2000 жылы туған 220 мың баланың әрқайсысы 18 жасқа толды. Оларға университеттер, жұмыс орындары, баспана қажет. Жақында жылына 300 мың, содан кейін 400 мың жас жігіт болады », - дейді Чукин.
Оған қоса урбанизация: Қазақстандағы ауыл халқы өсіп жатқан жоқ, жастар қалаға кетіп жатыр.
«Қалалардағы жастармен не істеу керек? Мүмкін армияны көбейту керек шығар? Тым болмаса бір жылға оларды сол жерге жіберіп, мамандық беру керек пе? »- деп сұрайды экономист.
Қазақстанда өлім-жітім төмендеуде.
«Біз жылына шамамен 130 мың адамнан айырыламыз, яғни таза (туылғандар санынан қайтыс болғандарды алып тастағанда) ел халқы жылына 270 мыңға өседі. Сонымен қатар, 2016 жылдан бастап зейнеткерлік жасын ұзарту бағдарламасы бар. Сарапшылардың пікірінше, тағы бірнеше жүз мың адам бірнеше жыл бойы жұмыстан шықпай, «жауынгерлік құрылымда» қалады, дейді сарапшы.
Салыстыру үшін, ол Украина туралы деректерді келтіреді.
«Оларда әр 100 өлгенге 51 бала туады. Олар табиғи түрде жылына 300 мың адамды жоғалтады. Оған қоса еңбек эмиграциясы бар. Оның жақсы жақтары да жоқ - қарттарды жақында кім асырар екен, жастары не жоқ, не кетіп қалса?», - деп жазады Чукин.


adimage