Астана. 16 мамыр. ҚазТАГ – Қазақстандағы адам құқықтарын қорғаушылар, қоғамдық бірлестіктер мен сарапшылар БҰҰ-ның Азаптаулар мәселесі жөніндегі арнайы баяндамашысының сұрақтарына жауап ретінде жарияланған ақпаратқа қатысты Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Артур Ластаевтың пікірлеріне өз ұстанымдарын білдірді, деп хабарлады ҚазТАГ.
«Қазақстан Республикасы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің БҰҰ-ның азаптаулар мен басқа да қатыгез, адами қадір-қасиетті қорлайтын жазалау түрлеріне қатысты арнайы баяндамашысының сұрақтарына жауап ретінде жарияланған пікіріне азаматтық қоғам ұйымдары, оның ішінде Азаптауға қарсы үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ) Коалициясының мүшелері өкініш пен алаңдаушылық білдіреді. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл институтының рөлі маңызды болып табылады, оның Ұлттық алдын алу механизмі Координациялық кеңесінің төрағасы болуы да ерекше мәнге ие. Осыған байланысты біз Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл институтын: халықаралық өзара іс-қимыл стандарттарын құрметтеуге; азаматтық қоғаммен конструктивті диалог жүргізуге; пікірталастарда өзара құрмет пен конструктивті тонды сақтауға шақырамыз», – делінген Қазақстандағы Адам құқықтары мен заңдылықты сақтау жөніндегі халықаралық бюро сайтында бірқатар қоғамдық бірлестіктер, сарапшылар, құқық қорғаушылар, адвокаттар мен журналистер атынан жарияланған мәлімдемеде.
Еске салайық, Қазақстандағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің баспасөз қызметі КМБПЧ сайтында елдегі азаптаулар жағдайына қатысты жарияланған ақпараттың шынайылығына күмән келтірді. Артур Ластаев бұл ақпаратты «эскапада» деп атап, Қазақстандағы азаптаулар жағдайына қатысты ұсынылған ақпарат авторларының қорытындыларымен келіспейтінін білдірді. Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің баспасөз қызметінің хабарламасында шындықты бұрмалау бойынша айыптаулар айтылып, бұл жоба Еуропалық Одақ тарапынан қаржыландырылатыны туралы қорытынды жасалды.
Осыған жауап ретінде құқық қорғаушылар мен қоғамдық ұйымдар бұл жарияланымға Қазақстан Республикасындағы Еуропалық Одақ Өкілдігінің «қолдау көрсеткені» туралы ақпараттың шындыққа сәйкес келмейтінін атап өтті.
Сондай-ақ, құқық қорғаушылар мен қоғамдық ұйымдар Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің ақпарат авторлары жыл сайын бірдей мәліметтерді қайталайды және тек теріс пікірлер мен бағалар береді деген мәлімдемесінің де шындыққа сәйкес келмейтінін атап өтті.
«Ақпарат авторларының жыл сайын бірдей деректерді қайталап, тек теріс пікірлер мен бағалаулар ұсынатыны туралы мәлімдеме шындыққа сәйкес келмейді. Қазақстан Республикасының азаптаулар мен басқа да қатыгез, адамдық қадір-қасиетін қорлайтын немесе жазалау түрлеріне қатысты құқықты сақтау мәселесіне арналған азаматтық қоғам ұйымдарының баяндамалары мен хабарламаларын қарау жеткілікті», - делінген АҚмЗСЖҚХБ сайтындағы жауапта.
Бұл баяндамалар мен хабарламаларда мемлекет тарапынан қабылданған барлық оң қадамдар атап өтілген, делінген хабарда.
«Құқық қорғау ұйымдары мен ұлттық адам құқықтары институттары мемлекеттік органдардан айырмашылығы – олар оң өзгерістерді атап өтумен қатар, негізінен проблемаларға назар аударады. Мысалы, бір жағынан, 2023 жылы азаптаулар үшін шығарылған үкімдердің саны шынымен артты, бірақ бұл 2022 жылғы «Қанды қаңтар» оқиғаларына байланысты істер бойынша шығарылған үкімдерге қатысты. Бұл жүйелі өзгерістермен байланысты емес бір реттік жағдай. Сонымен қатар, 2023 жылы Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 146-бабына өзгерістер енгізілді, алайда жаңа нормаларға қарамастан, тек екі-үш іс тіркелді. Медициналық қамтамасыз ету, азаптау құрбандарына зиянды өтеу, тергеудің объективтілігі және басқа да көптеген мәселелер бойынша елеулі сұрақтар бар. Мұнда Адам құқықтары жөніндегі уәкіл институтының рөлі маңызды, әсіресе ол Ұлттық алдын алу тетігінің үйлестіру кеңесінің төрағасы болып табылатындықтан», – делінген қоғамдық ұстанымда.
Сондай-ақ, құқық қорғаушылардың жария мәлімдемесінде елдегі азаптаулар жағдайына қатысты бұрын жарияланған ақпарат БҰҰ-ның Арнайы процедураларының мемлекеттер мен мүдделі тараптармен өзара әрекеттесуінің стандартты рәсімі аясында жиналған деректер мен пікірлер екені атап өтілді. Мұндай сұраулар тек мемлекеттерге ғана емес, азаматтық қоғам өкілдеріне де үнемі жіберіледі және олар үшінші тараптардың, соның ішінде халықаралық донорлардың қатысуын немесе мақұлдауын көздемейді.
Қазақстандағы азаптаулар – құқық қорғаушылар омбудсменнің «бұрмалау» туралы сөзіне жауап берді
