Астана. 13 ақпан. ҚазТАГ – Сенат депутаты Марат Қожаев Қазақстанда жол жүру ережесін (ЖЖЕ) өрескел бұзушылары үшін айыппұлдан 50% жеңілдікті алып тастауды ұсынды.
«Жүргізушілердің жауапкершілігін күшейту мәселесін қайта қарауды ұсынамыз, әсіресе техникалық құралдар тіркеген ережені бұзу дерегі бойынша. ӘҚБтК-дегі өзгерістерде техникалық құралдар тіркеген 10 және одан да көп ереже бұзу дерегі бар жүргізушілерді Жол жүрісі қағидалары бойынша теориялық емтиханды қайта тапсыруға жіберуді міндетті ету маңызды. Камералар тіркеген жол қозғалысы ережесін қайталап бұзғаны үшін жауапкершілікті күшейту қажет, яғни жүргізуші куәлігінен уақытша айыруға дейін жазалануы керек. Заң талабын бұзатындарға белгілі бір кезеңдегі тәртіп бұзу санын ескеретін сараланған жаза тетігін әзірлеу және ережені жүйелі түрде бұзатындарға айыппұл төлеуде 50% жеңілдікті алып тастау маңызды», - деді Қожаев бейсенбідегі сенат отырысында.
Оның пікірінше, айыппұл жол жүрісі қағидаларының жиі бұзылмауына кепілдік бере алмайды.
Парламентарий атап өткендей, жол жүру ережелерінің бұзушылықтарының анықталған санына қарамастан ЖЖЕ бұзылуының қайталануымен күресу мүмкін емес.
«Бұзушылықтардың басым бөлігі автоматты түрде жұмыс жасайтын техникалық құралдарда тіркелген, олардың саны қазіргі таңда 3 708 084. Техникалық құралдар («Сергек» жүйесі) Жол жүрісі қағидаларын бұзудың негізгі бөлігін автоматты түрде тіркейді. Ережені жүйелі түрде бұзудың алдын алуға қолданыстағы құқық қолдану тәжірибесі мүмкіндік бермейді. Өйткені техникалық құралдар арқылы автоматты түрде тіркеген жүргізушіні ережені қайта бұзғаны үшін жауапқа тарту мүмкін емес. Себебі, көлік құралының иесіне ереже бұзудың тарихы ескерілмей айыппұл жазылады. Сондай-ақ, жол қозғалысы ережесін жүйелі түрде елемейтін, жол тәртібін қасақана бұзушыларға Жол жүрісі қағидалары бойынша емтиханды қайта тапсыруды міндеттеу мүмкін емес. Сонымен қатар, техникалық құралдар ережені бұзу дерегін ғана тіркейді, бірақ жүргізушінің дайындық деңгейін және оның жол ережесін өрескел бұзу мен қауіпті әрекетке бейімділігін бағалауға мүмкіндік бермейді», - деп атап өтті депутат.
Сенатор кейбір қалталы жүргізушілер айыппұлды жауапкершіліктен қашудың тетігі ретінде қарайтынына алаңдаулы. Мәселен, Алматыда көлік құралының бір жүргізушісі бір жылда 3 млн теңгеден астам сомада айыппұл төлеп, 143 рет ереже бұзғаны анықталған.
Депутат алдын алу жұмысын күшейту үшін мұндай жүргізушілерді сынақты қайта тапсыруға жіберуді, сондай-ақ қажет болған жағдайда оларды жүргізуші куәлігінен айыруды ұсынды.
4 желтоқсанда "Ақ жол" фракциясының мәжіліс депутаты Азат Перуашев "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодекске айыппұлдарға қатысты өзгерістер енгізу туралы заң жобасына қарсы шығып, шенеуніктерді айыппұл салып, бизнеске қысымшылық жасады деп айыптап, "айыппұл салатын елге айналып барамыз"деп мәлімдеді. Бір мысал ретінде ол полицейлердің "әр учаскеде осы ӘҚБтК-нің әртүрлі баптары бойынша кемінде 200 хаттама ресімделуі керек" деген дауыстық хабарламалары бар бейне материалды келтірді.
"Міне, осындай қисынсыз айыппұлдардың қалай қолданылатыны туралы нақты мысал. Бүгінгі таңда заңдарға енгізілген түзетулердің 80% - ы репрессиялық сипатта. Айыппұлдар, айыппұлдар, айыппұлдар", - деді сол кезде Перуашев.
2025 жылғы 23 қаңтарда "Әділдік жолы" ҚБ атқарушы директоры Дидар Смағұлов ресми статистика деректерін келтірді, оның ішінде 2024 жылы Қазақстандағы әкімшілік айыппұлдардың сомасы тарихта алғаш рет Т300 млрд-тан асты, бұл өткен жылмен салыстырғанда екі есе дерлік және 2020 жылмен салыстырғанда төрт есе көп екен. Қоғам белсендісі атап өткендей, «біз қазір шынымен Штрафстан болдық» және «егер бұл тренд жалғаса берсе, айыппұлды әр нәрестеге төлейтін болады".
Қазақстанда ЖЖЕ өрескел бұзушылары үшін айыппұлдан 50% жеңілдікті алып тастау ұсынылуда
