Астана. 18 маусым. ҚазТАГ - Қазақстандағы әлеуметтік маңызы бар азық – түлік тауарлары (ӘМАТ) бағасының өсуінің жалпы себебі-импортқа тәуелділік, деп хабарлайды бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі (БҚДА).
"ӘМАТ-тың барлық тауар нарықтары үшін бағаның өсуінің ортақ себептері импортқа тәуелділіктің жоғары болуы болып табылады. Қазақстанда жалпы қант қажеттілігінің 27% – ы ғана, 58% – тауық еті, 68% – күнбағыс майы, 80% - макарон өнімдері (рожки) өндіріледі. Қажеттіліктердің қалған көлемі импорт есебінен жабылады. Бұл ретте шетелде азық – түлік бағасының әлемдік өсуі 39% - дан асты (ФАО азық-түлік бағаларының индексі 2020 жылғы мамыр-2021 жылғы мамыр кезеңінде). Бұл ретте тек дайын өнім ғана емес, сондай-ақ шикізат, жемшөп импортталады. Импорттық шикізат бағасы да, мысалы, күнбағыс бағасы да екі есе өсті", - деп хабарлады Мәжіліс депутаттарының сауалына жауап берген АЗРК бейсенбі күні.
Ведомствоның мәліметінше, 2021 жылдың басынан бастап ӘМАТ бағасының өсуі 6,7% - ды құрады (2020 жылдың ұқсас кезеңінде бағаның өсуі 5,5% - ды құрады).
"Ағымдағы жылдың бірінші жартыжылдығында негізгі өсім алты позиция бойынша байқалады: жеміс-көкөніс өнімдері (сәбіз, картоп); күнбағыс майы; құмшекер; қарақұмық жармасы, тауық еті, тауық жұмыртқасы. Соңғы екі айда жеміс-көкөніс өнімдеріне бағаның өсуі байқалады: картоп – 48,6%, сәбіз – 53,5%", - делінген агенттіктің жауабында.
Атап өтілгендей, аталған тауар нарықтарында бірқатар мән-жайлар баға белгілеуге айтарлықтай әсер етті.
"Жұмыртқа өндіру нарығында-бұл құстардың өліміне байланысты 2020 жылы өндірістің қысқаруы (2,6 миллион тауықтарды төсеу). Азықтың қымбаттауы (оның ішінде жемдік астық). Құстарды вакцинациялауға субсидия алынып тасталды. Жұмыртқа құнын арзандатуға ақшаның уақтылы бөлінбеуі (күнтізбелік жылдың соңында). Жұмыртқа өндірісіне берілетін субсидияны 50% - ға қысқарту. Нәтижесінде 34 ірі құс фабрикасының бес өндірушісі жабылды. Тауық етін өндіру нарығында-құс тұмауының өршуі, құс басының қысқаруы және азық құнының өсуі. Электр энергиясына тарифтің 15% - ға қымбаттауына байланысты тауықтардың етін өндірудің өзіндік құнының Т6,1/кг-ға артуы", - деп нақтылады АЗРК-де.
Қарақұмық жармасын өндіру нарығында 2020 жылы түсімділіктің 10,9% - ға төмендеуі, сондай-ақ қарақұмық егіс алқаптарының 99 245,4 га-дан (2018 жыл) 57 917,6 га-ға (2020 жыл) немесе 41,6% - ға қысқаруы себеп болды.
"Қант өндіру нарығында – 2019-2020 жылдар кезеңінде өндірістің 29% - ға қысқаруы, импорттың жоғары үлесі-66%.Қызылшаның егіс алқаптарын 17 мың гектардан (2018 жыл) 15,2 мың гектарға дейін қысқарту (2020 жыл). Ресейлік және белоруссиялық өндірушілердің жеткізушілерінде бағаның өсуі. Күнбағыс майын өндіру нарығында-шикізатты сатып алу бағасының өсуі. Импорттың жоғары үлесі-30%. Жеміс-көкөніс өнімдері базарларында - астықты сақтау үшін жеткілікті, заманауи қуаттардың болмауы және тиісінше қорлардың таусылуына байланысты маусым айында бағаның жыл сайын көтерілуі", - деп түсіндірді агенттікте.
АЗРК ақпараты бойынша, картоп нарығының теңгеріміне сәйкес, 2019 жылы өндіріс 3,9 млн.тоннаны, 2020 жылы – 4 млн. тоннаны құрады, ішкі нарықтың қамтамасыз етілуі 100% - ды құрады.
Естеріңізге сала кетейік, 16 шілдеде мәжілісмендер Қазақстан Үкіметі инфляциямен күресу үшін монополиялар мен картельдермен "күресу" керектігін айтқан болатын. Депутат Аманжан Жамалов атап өткендей, Ұлттық банк инфляция 7,2% құрайды деп есеп береді, бірақ дүкендерде азық-түлік бағасы үш таңбалы санмен өсуде. Бұл жағдайда, оның айтуынша, АЗРК қызметі құпия болып қала береді. Парламентарий әлеуметтік маңызы бар өнімдерге бағаның өсу себептерін талдауды, бағаның өсуін тежеу бойынша қолданыстағы тәсілдерді Өзгертуді, жеткізушілер мен сатушылардың сөз байласуы нәтижесінде бағаның алыпсатарлық өсуіне қарсы күрес жөніндегі шараларды күшейтуді, атаулы әлеуметтік көмекті ұлғайту немесе халықтың әлеуметтік осал санаттары үшін сертификаттар енгізу жөнінде ұсыныстар әзірлеуді ұсынды.
БҚДА - Қазақстанда азық-түлік бағасының өсуінің жалпы себебі-импортқа тәуелділік
